Το Υποθετικό Πείραμα στις Φυσικές Επιστήμες
|
|
Ένα νοητικό πείραμα είναι ένα πείραμα που επιδιώκει να επιτύχει τους στόχους του χωρίς να εκτελεστεί.(Sorensen, 1992). Τα υποθετικά πειράματα εκτελούνται στο εργαστήριο του μυαλού (in the laboratory of the mind) (Brown 1991), είναι δηλαδή νοερές συλλήψεις των επιστημόνων. Αυτά είναι συχνά, αλλά όχι πάντα, αδύνατο να εκτελεστούν πραγματικά είτε γιατί στερούμαστε της απαραίτητης τεχνολογίας είτε γιατί είναι αδύνατο να εκτελεστούν εξ αρχής. Μερικοί υποστηρίζουν ότι τα υποθετικά πειράματα μας μιλούν για τις ιδιότητες του κόσμου, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι μας μιλούν για τις ιδιότητες της σκέψης, ή πιο σωστά, των εννοιών (Matthews 1994). |
Αυτός ο φιλοσοφικός πειραματισμός στη σκέψη χρονολογείται από την εποχή των Σωκρατικών Διαλόγων.
Σύμφωνα με τον Sorensen (1992) κάθε υποθετικά πείραμα έχει τα τρία παρακάτω χαρακτηριστικά:
 |
Πρώτον, χρειάζεται η χρήση νοητικής φαντασίας (mental imagery), |
|
δεύτερον είναι συχνά εξαιρετικά ασυνήθιστο για την καθημερινή εμπειρία και πολλές φορές αδύνατο να πραγματοποιηθεί, |
|
και τρίτον δεν υπόκειται σε φυσικούς περιορισμούς αφού δεν είναι απαραίτητος εργαστηριακός ή πειραματικός εξοπλισμός. |
Η δραστηριότητα που είναι ισοδύναμη με την εκτέλεση ενός πραγματικού πειράματος λαμβάνει χώρα αποκλειστικά στο εργαστήριο του μυαλού.
Στη συνέχεια ο Sorensen υποστηρίζει ότι τα
υποθετικά πειράματα εξελίχθηκαν από τα πειράματα όπου σταδιακά εξασθενούσε το στοιχείο της εκτέλεσης σε μια εκλεπτυσμένη νοητική επεξεργασία των στοιχείων του σχεδιασμού.
Ο σχεδιασμός των περισσότερων νοητικών πειραμάτων εμπεριέχει μια πρόβλεψη του πιθανού αποτελέσματος της δραστηριότητας που έχει σχεδιαστεί να εκτελεστεί. Ο πειραματιστής πάντοτε νοητικά προεξοφλεί τα αποτελέσματα των εμπειρικών γεγονότων, κάποια από τα οποία είναι ποιοτικά και κάποια άλλα ποσοτικά. Αυτό είναι και η ουσία της έννοιας της λέξης "πρόβλεψη", η οποία είναι η προϋπόθεση
στις περισσότερες, αν όχι σε όλες, τις πειραματικές δραστηριότητες. Αυτό είναι κατά πάσα πιθανότητα μια συνιστώσα νοητικού πειράματος μέσα σε κάθε κλασσικό πείραμα.
| Αυτό που φαίνεται να έχει συμβεί κατά τη διάρκεια της εξέλιξης των Φυσικών Επιστημών, καθώς διεξάγεται το σύνολο των δραστηριοτήτων, και τα προϊόντα που παράγονται, από την κοινότητα των επιστημόνων, είναι πως το
υποθετικό πείραμα έχει καθιερωθεί ως μια ξεχωριστή /διακριτή κατηγορία δραστηριοτήτων, με το δικό της ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο, στη δημιουργία και ανάπτυξη νέων πλαισίων προσέγγισης της επιστημονικής γνώσης και κατ' επέκταση του φυσικού κόσμου που μας περιβάλλει.
|
Ένα μεσαιωνικό υποθετικό πείραμα που αντέκρουε την επικρατούσα άποψη της περιορισμένης έκτασης του "κόσμου" |
